بلوغ چیست؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از کیدزهلث، بلوغ زمانی است که بچه ها از نظر جسمی و عاطفی به مردان و زنانی جوان تبدیل می شوند معمولاً در نوجوانی این اتفاق می افتد:

• در دختران، میانگین سنی 10 سال است.
• در پسران، میانگین سنی 11 سال است.

بلوغ زودرس چیست؟

بلوغ زودرس زمانی است که علائم بلوغ زودتر شروع می شود:

• قبل از 7 یا 8 سالگی در دختران
• قبل از 9 سالگی در پسران

علائم و نشانه های بلوغ زودرس چیست؟

در دختران، علائم بلوغ زودرس عبارتند از:

• رشد سینه قبل از 7 یا 8 سالگی
• شروع قاعدگی قبل از 10 سالگی
• رشد سریع قد قبل از 7 یا 8 سالگی

در پسران، علائم بلوغ زودرس قبل از 9 سالگی عبارتند از:

• بزرگ شدن بیضه ها یا آلت تناسلی
• رشد سریع قد

در دختران و پسران، برخی از این موارد می توانند نشانه های بلوغ زودرس احتمالی باشند، اما گاهی اوقات موارد زیر طبیعی هستند:

• رشد موهای ناحیه تناسلی، زیر بغل یا صورت
• بم شدن صدا
• آکنه
• بوی بدن

بلوغ زودرس چه تاثیری بر کودکان دارد؟

وقتی بلوغ به پایان می رسد، رشد قد متوقف می شود. از آنجایی که اسکلت‌های آن‌ها بالغ می‌شود و رشد استخوان‌ها در سنین پایین‌تر از حد طبیعی متوقف می‌شود، بچه‌های مبتلا به بلوغ زودرس که درمان نمی‌شوند معمولاً به پتانسیل کامل قد بزرگسالان خود نمی‌رسند.جهش رشد اولیه آنها ممکن است در مقایسه با همسالان خود در ابتدا آنها را قد بلند کند.اما ممکن است رشد آنها خیلی زود متوقف شود و در نهایت در اندازه ی کوتاه تری نسبت به حالت قبلی قرار گیرند.

بلوغ زودرس نیز می تواند از نظر عاطفی و اجتماعی برای کودکان سخت باشد برای مثال، دخترانی که دچار بلوغ زودرس هستند، ممکن است از پریود شدن یا بزرگ شدن سینه‌های خود قبل از هر یک از همسالان خود گیج شده یا خجالت بکشند ممکن است به دلیل اینکه مسن تر به نظر می رسند با آنها متفاوت رفتار شود.

حتی ممکن است احساسات و رفتار در کودکان با بلوغ زودرس تغییر کند دختران ممکن است بدخلق و تحریک پذیر شوند. پسرها می توانند تهاجمی تر شوند و همچنین میل جنسی نامناسب با سن خود داشته باشند.

چه چیزی باعث بلوغ زودرس می شود؟

شروع بلوغ معمولاً توسط هیپوتالاموس آغاز می شود این ناحیه از مغز به غده هیپوفیز سیگنال می دهد (غده ای به اندازه نخود در نزدیکی قاعده مغز) برای ترشح هورمون هایی که تخمدان ها یا بیضه ها را برای تولید هورمون های جنسی تحریک می کنند.

به طور معمول، به خصوص در دختران، بلوغ زودرس به این دلیل است که مغز سیگنال‌ها را زودتر از آنچه باید ارسال کند، ارسال می‌کند. هیچ مشکل پزشکی یا محرک دیگری وجود ندارد.

در موارد کمتر، بلوغ زودرس ناشی از یک مشکل جدی تر، مانند تومور یا ضربه است مشکلات تیروئید یا تخمدان نیز می تواند باعث بلوغ زودرس شود در این موارد، علائم دیگری معمولا رخ می دهد که به مشکل جدی تری اشاره می کند.

بلوغ زودرس در پسران کمتر شایع است و بیشتر به مشکل پزشکی دیگری مربوط می شود. برای حدود 5 درصد از پسران، این بیماری ارثی است .

برخی از دختران بسیار جوان (معمولاً از 6 ماه تا 3 سال) ممکن است رشد سینه را نشان دهند که بعداً ناپدید می شود یا ممکن است بدون سایر تغییرات فیزیکی بلوغ ادامه یابد. به این حالت تلارش زودرس می گویند و معمولاً مشکلات پایداری ایجاد نمی کند.

به طور مشابه، برخی از دختران و پسران ممکن است رشد اولیه موهای ناحیه تناسلی و یا زیر بغل یا بوی بدن داشته باشند که به سایر تغییرات در رشد جنسی مرتبط نباشد این آدرنارک زودرس نامیده می شود.

بلوغ زودرس چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر کودک شما علائم بلوغ زودرس جنسی (قبل از ۷ یا ۸ سالگی در دختران یا ۹ سالگی در پسران) را نشان داد، با پزشک خود صحبت کنید، از جمله:

• رشد سینه
• رشد سریع قد
• قاعدگی زنان
• آکنه
• بزرگ شدن بیضه یا آلت تناسلی
• موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل

برای تشخیص بلوغ زودرس، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی سطوح بالای هورمون های جنسی تجویز کند. اشعه ایکس از مچ دست کودک شما می تواند نشان دهد که آیا استخوان های او خیلی زود بالغ شده اند یا خیر.

به ندرت، آزمایش های تصویربرداری مانند MRI و مطالعات اولتراسوند برای رد علل غیر معمول بلوغ زودرس مانند تومور در مغز، تخمدان یا بیضه انجام می شود.

بلوغ زودرس چگونه درمان می شود؟

اگر فرزند شما بلوغ زودرس داشته باشد، پزشک ممکن است شما را به متخصص غدد اطفال ارجاع دهد.

اهداف درمان عبارتند از:

• متوقف کردن یا حتی معکوس کردن رشد جنسی
• توقف رشد سریع و بلوغ استخوانی که می تواند منجر به کوتاهی قد بزرگسالان یا شروع زودرس پریود شود

بسته به علت، دو روش ممکن برای درمان وجود دارد:

1. درمان علت یا بیماری زمینه ای
2. کاهش سطح بالای هورمون های جنسی با دارو برای جلوگیری از رشد جنسی

گاهی اوقات، درمان یک مشکل بهداشتی مرتبط می تواند بلوغ زودرس را متوقف کند. اما در بیشتر موارد، هیچ بیماری دیگری وجود ندارد، بنابراین درمان معمولاً شامل هورمون درمانی برای توقف رشد جنسی است.

درمان هورمونی تایید شده در حال حاضر با داروهایی به نام آنالوگ های LHRH است. این هورمون‌های مصنوعی (ساخت انسان) تولید هورمون‌های جنسی در بدن را که باعث بلوغ زودرس می‌شوند، مسدود می‌کنند. نتایج مثبت معمولاً در عرض یک سال پس از شروع درمان مشاهده می شود. آنالوگ های LHRH به طور کلی بی خطر هستند و معمولاً هیچ عارضه جانبی در کودکان ایجاد نمی کنند.

در دختران، اندازه سینه ممکن است کاهش یابد. در پسران، آلت تناسلی و بیضه ها ممکن است به اندازه مورد نظر نسبت سن آنها کوچک شود. رشد قد نیز به میزان مورد انتظار برای کودکان قبل از بلوغ کاهش می یابد.

نقش والدین

به کودک خود توضیحی ساده و واقعی در مورد آنچه اتفاق می افتد بدهید. توضیح دهید که این تغییرات برای بچه های بزرگتر و نوجوانان طبیعی است، اما بدن او کمی خیلی زود شروع به رشد کرده است. فرزند خود را در مورد درمان و آنچه در طول مسیر انتظار دارد، آگاه کنید.

همچنین مراقب علائمی باشید که ممکن است از نظر عاطفی بر فرزند شما تأثیر بگذارد. علائم هشدار دهنده رایجی که باید با پزشک خود در میان بگذارید عبارتند از:

• نمرات ضعیف
• مشکلات در مدرسه
• از دست دادن علاقه به فعالیت های روزانه
• افسردگی

نحوه واکنش والدین می تواند بر میزان خوب رفتار کودکان تأثیر بگذارد. برای ترویج تصویر بدنی سالم و عزت نفس قوی :

• از اظهار نظر در مورد ظاهر کودک خودداری کنید
• او را برای موفقیت در مدرسه یا ورزش ستایش کنید
• از علایق فرزندتان حمایت کنید

نکته مهم این است که پزشکان می توانند بلوغ زودرس را درمان کنند. آنها می توانند به بچه ها کمک کنند تا پتانسیل قد بزرگسالی خود را حفظ کنند و استرس عاطفی و اجتماعی را که ممکن است بچه ها از بلوغ زودرس با آن مواجه شوند، محدود کنند.

تاخیر در بلوغ کودک، قد ژنتیکی او را تغییر نمی دهد

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان علل بلوغ زودرس در پسران، تاکید کرد که با به تاخیر انداختن بلوغ توسط داروها به هیچ وجه نمی‌توان قد ژنتیکی فرد را تغییر داد.

دکتر مجتبی ملک در گفتگو با خبرنگار سلامت‌نیوز در رابطه با علائم و علل بلوغ زودرس و دیررس دختران و پسران گفت:«‌ بلوغ زودرس به ظهور علائم بلوغ در پسرها در سن 8 سالگی و در دخترها در سن 7 سالگی اطلاق می‌شود و در خیلی از موارد که مثلا در سن 10 سالگی در پسری موی زیربغلش رشد پیدا می‌کند و یا در دختری سینه‌هایش جوانه زده و شروع به رشد می‌کند را بلوغ زودرس نمی‌گویند بلکه معنای آن سیر بلوغ است و بلوغ زودرس در سن‌های پایین تر شروع می‌شود.»

این فوق تخصص بیماری‌های داخلی و غدد درون ریز ومتابولیسم افزود:« بلوغ زودرس یا به دلایل ژنتیکی و یا بیماری‌های خاص مثل تومورها به خصوص در پسرها بروز می‌کند و در 50 درصد موارد ممکن است در فرد ضایعه‌ای وجود داشته باشد که وی را به بلوغ زودرس سوق داده است، گاهی هم عامل زمینه‌ای منجر به بلوغ زودرس می‌شود مثل مصرف برخی داروها یا در معرض برخی داروها قرار گرفتن و در برخی موارد هم ما هیچ علتی برای بلوغ زودرس پیدا نمی‌کنیم.»

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره عوارض بلوغ زودرس دخترها و پسرها گفت:‌« مهمترین مشکلی که برای این افراد به وجود می‌آید بحث قد آن ها است. این بچه‌ها از بچه‌های هم سن خودشان بلند قدتر و درشت ترند و وقتی عکس از استخوان آن ها می‌گیریم سن استخوانی آن‌ها بالاتر است ولی قد نهایی آن‌ها کوتاه تر از افراد هم سن و سال خودشان می‌شود که در اینجا بلوغ زودرس واقعی وجود دارد.»

دکتر ملک تصریح کرد:« بنا به دلایل اجتماعی و استرسی که این بچه‌ها پیدا می‌کنند، اقدام به تاخیر بلوغ در آن‌ها می‌کنیم و با درمان این بچه‌ها و به تاخیر انداختن بلوغ آن‌ها، قد نهایی آن‌ها بلندتر می شود به طوری که اگر مثلا فرد دچار بلوغ زودرس نمی‌شد قدش 165 سانت بود با بلوغ و درمان آن به 157 که قد ژنتیکی آن‌هاست می‌رسند.»

وی یادآور شد:«برخی خانواده‌ها برای اینکه قد بچه هایشان بلندتر باشد با مراجعه به متخصصین، درخواست به تاخیر انداختن بلوغ فرزندانشان را می‌کنند، در صورتی که نمی‌دانند با داروها نمی‌توان قد ژنتیکی فرد را تغییر داد و از نظر پزشکی چنین چیزی امکان ندارد و فقط در حالت بلوغ زودرس واقعی درمان‌های ما برای افراد مفید واقع می‌شود بنابراین با تاخیر بلوغ نمی‌توانیم هیچ کمکی به فرزند آنها بکنیم.»

این فوق تخصص بیماری‌های داخلی و غدد درون ریز ومتابولیسم خاطر نشان کرد:«در مبحث بلوغ دیررس، انتظار بلوغ در دخترها در 13 سالگی و در پسرها 14 سالگی است وحداکثر تا 16سالگی بلوغ تکمیل می‌شود و ممکن است که بلوغ در 16 سالگی اتفاق بیفتد اما کامل نشود که به خاطر بحث‌های روانی و اجتماعی افراد ما با بررسی علل و عوامل و برخی دلایل ژنتیکی و برخی بیماری ها اگر فرد مشکل خاصی نداشته باشد بلوغ را القا می‌کنیم.»